Daty i godziny projekcji:

Proponowane przez nas terminy spotkań Pojawią się już wkrótce.
Istnieje możliwość indywidualnego doboru terminów spotkań przy odpowiedniej ilości uczestników.

Cennik:

Karnet - 5 spotkania w cyklu: 40 zł

Zgłoszenia:

Lucyna Adamska
tel: 694 888 375
e-mail: lucyna@kinozklasa.edu.pl

Miejsce projekcji:

SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA

ścieżka: Kino mistrzów

Kino to indywidualności, które w większym lub mniejszym stopniu odcisnęły swój znak w jego historii, a często zaważyły na kierunku jego rozwoju. Prezentujemy krótki zestaw filmów zrealizowanych przez niekwestionowanych mistrzów kina, filmy, które trzeba znać, żeby móc świadomie poruszać się w kulturze audiowizualnej.

Lekcja 1: Chaplin

ŚWIATŁA WIELKIEGO MIASTA | City lights,
reż. Charles Chaplin, USA 1931, 83'

Charles Chaplin - aktor, reżyser, scenarzysta, producent i kompozytor, wielka gwiazda i jeden z najważniejszych twórców kina niemego, zdobywca Nagrody Nobla (1954) oraz laureat dwóch honorowych Oscarów: za wszechstronność i geniusz (1928) oraz całokształt twórczości (1972). W 1914 roku stworzył wizerunek Charliego Włóczęgi (Aby zarobić na życie), który w pełni wykrystalizował się kolejnych latach i filmach. Charlie to postać emblematyczna, symbol wszystkich ubogich, bezdomnych, samotnych i zagubionych w wielkich miastach; postać liryczna, szczera i wzruszająca, która swoją wrażliwością i bezinteresownością po dziś dzień wzbudza sympatię oraz przychylność widowni. Choć ubrany w za ciasną marynarkę i przyduże spodnie bohater częściej przegrywał niż wygrywał, odnosił moralne zwycięstwa, które pozwalały mu zachować człowieczeństwo. Na kartach historii kina Chaplin zapisał się jako twórca filmów uniwersalnych, w których śmiech łączy się ze łzami i gorzką refleksją na temat ludzkiej natury i kondycji społeczeństwa. Jego filmy wyróżniało niezwykłe połączenie elementów komicznych z dramatycznymi i sentymentalnymi. Chaplin po raz pierwszy taką strategię zastosował w swym pełnometrażowym debiucie - historia wędrownego szklarza i jego małego podopiecznego (Brzdąc, 1921) odniosła wielki sukces i ukierunkowała dalszą strategię artystyczną twórcy. Przełomowe dla jego kariery okazało się wprowadzenie dźwięku - siła utworów Chaplina opierała się głównie na sztuce pantomimy, dlatego reżyser, nie zważając na innowacje techniczne, nakręcił jeszcze dwa filmy w niemej konwencji, które weszły do kanonu światowego kina: Światła wielkiego miasta (1931) oraz Dzisiejsze czasy (1936). W tym drugim dziele Charlie po raz pierwszy przemówił, śpiewając w nieistniejącym języku piosenkę Titina. W postać trampa Chaplin wcielał się do 1940 roku - po raz ostatni uczynił to w Dyktatorze, mistrzowskiej tragikomedii będącej ostrą satyrą na niemiecki socjalizm i drwiącej z Hitlera. Jak głosi anegdota, artysta chciał się w ten sposób zemścić na Führerze za noszenie takiego samego wąsika jak on.

Światła wielkiego miasta to wielki hołd dla kina niemego, ostatnia świadomie niema opowieść mistrza, w czasie, gdy triumfy święciły już filmy dźwiękowe. Realizacja filmu trwała trzy lata i przypadła na okres pierwszego wielkiego przełomu technicznego w dziejach kina. Chaplin dodał do filmu jedynie samodzielnie skomponowaną muzykę oraz szmery, w żaden sposób nie ingerując w grę aktorów, wyrażających emocje za pomocą gestów i mimiki, a nie słów czy dźwięków. Ta ryzykowana decyzja się opłaciła - historia niewidomej dziewczyny i pomagającego jej w swej bezinteresowności trampa uważana za jedno z najwspanialszych filmowych przedstawień humanizmu; za dzieło, które podtrzymuje wiarę w dobro człowieka i jego szlachetność.

Lekcja 2: Bergman

SIÓDMA PIECZĘĆ | Det Sjunde inseglet,
reż. Ingmar Bergman, Szwecja 1956, 96'

Ingmar Bergman - szwedzki reżyser filmowy, teatralny i operowy. Gdy w lipcu 2007 roku z wyspy Farö nadeszły wieści o jego śmierci, świat filmu okrył się żałobą po jednym z najbardziej oryginalnych artystów kina. Skandynawskie z ducha wyczucie kameralnych dramatów i zdolność do opisywania uniwersalnych tęsknot ludzkości sprawiły, że szybko stał się reżyserem cenionym w swojej ojczyźnie i poza jej granicami. Po sukcesach Siódmej pieczęci (1956) i Tam, gdzie rosną poziomki (1957) Bergman dał się poznać jako twórca dotykający najważniejszych tematów: śmierci, przemijania, bliskości drugiego człowieka i możliwości poznania Boga. Już w 1950 roku wyznał: "Świat kobiet jest moim universum". Współpracował ze znakomitymi aktorkami: Bibi Andersson, Ingrid Thulin oraz Liv Ullmann. Swój ascetyczny styl filmowy doskonalił wraz z operatorem Svenem Nykvistem. Do mistrzowskiej formy reżyserskiej powrócił w 1982 roku filmem Fanny i Aleksander, które dla wielu kinomanów jest jednym z najpiękniejszych wyznań wiary w magiczną moc kina.

SIÓDMA PIECZĘĆ - Szwecja, połowa XIV wieku. Rycerz Antonius Block wraz z giermkiem Jönsem wraca z wyprawy krzyżowej do ogarniętej epidemią dżumy ojczyzny. Na swej drodze spotyka Śmierć, której składa zuchwałą propozycję gry w szachy: stawką w pojedynku ma być jego własne życie. Rozpoczyna się fascynująca wędrówka, w trakcie której rycerz będzie starał się dostać od Śmierci odpowiedź na nurtujące go pytania na temat Boga, wiary i sensu istnienia. Tytuł zaczerpnięty jest z Apokalipsy św. Jana: "… i gdy Baranek złamał siódmą pieczęć, nastało w niebie milczenie, trwające pół godziny", a sam film pełen jest odwołań do tej proroczej księgi. Podróż bohaterów (wyśmienity Max von Sydow w roli poszukującego Blocka oraz, wprowadzający elementy humorystyczne, Gunnar Björnstrand) nabiera wymiaru egzystencjalnego, nadając dziełu Bergmana kształt alegorii. Wątpliwości rycerza były rozterkami samego reżysera, który w tym czasie coraz bardziej tracił wiarę w Boga. Siódma pieczęć ugruntowała pozycję Bergman jako wielkiego artysty kina, a stworzona w filmie personifikacja śmierci stała się jednym z jej najbardziej rozpoznawalnych i funkcjonujących w kulturze przedstawień.

Lekcja 3: Fellini

LA STRADA | La strada,
reż. Federico Fellini, Włochy 1954, 108'

Federico Fellini - jeden z najwybitniejszych włoskich reżyserów, nazywany genialnym magiem ekranu. Jego dzieła zaliczane są do kanonu światowego kina. Swoje pierwsze doświadczenia filmowe zdobywał, współtworząc scenariusze do neorealistycznych filmów Roberto Rosselliniego (Rzym, miasto otwarte, Pais?, Europa 51). Pierwsze filmy wyreżyserowane przez Felliniego (Światła variété, 1950 oraz Biały szejk, 1952) nie wzbudziły wielkiego zainteresowania. Sukces i uznanie krytyków przyszły w 1953 roku: Wałkonie zdobyły Srebrnego Lwa na festiwalu w Wenecji. Międzynarodowy rozgłos (oraz pierwszego z czterech Oscarów w karierze) zdobyła trzy lata później La Strada (1956).
Twórczość Felliniego wyrasta z włoskich tradycji i kultury: inspiracje czerpie z rozbuchanego karnawału, jarmarcznego teatrzyku (zwłaszcza komedii dell'arte), wystawnej, barokowej opery. Z niezwykłą starannością reżyser przygotowywał scenografię i kostiumy bohaterów; oniryczne, odrealnione światy, w których sen miesza się z rzeczywistością, kreował w atelier. Jego filmy wzbudzały kontrowersje i spotykały się z protestami ze strony środowisk katolickich (na jednym z kościołów w Padwie powieszono transparent: "Módlmy się za zbawienie duszy Federico Felliniego - publicznego grzesznika"). W Słodkim życiu (1959) reżyser sportretował śmietankę towarzyską Rzymu, którą ogarnęła pustka duchowa i dla której nie ma już żadnych autorytetów. Tę poetycka w obrazach wizję dekadenckiego społeczeństwa jury w Cannes nagrodziło Złotą Palmą. Osiem i pół (1962), utwór uważany za jeden z najwspanialszych filmów autotematycznych, oraz Giuletta i duchy (1965) naznaczone są silnie koncepcjami psychoanalitycznymi C. G. Junga, pod wpływem których reżyser pozostawał w latach sześćdziesiątych. Stale obecne motywy, powracające w jego dziełach na przestrzeni blisko czterdziestu lat, to: przemijanie, zmierzch jednostki, topos podróży jako wędrówki w głąb siebie, autotematyzm, refleksja nad kondycją artysty i sztuki, kobieta jako źródło fascynacji i jednocześnie lęku mężczyzny. Choć jego filmy przepełnione były erotyką i rozbuchaną seksualnością, a na ekranie pojawiały się najpiękniejsze aktorki (Anita Ekberg w Słodkim życiu, Claudia Cardinale w Osiem i pół), Fellini całe życie wierny był jednej kobiecie - swojej żonie, Giuletcie Masinie. Masina oraz Marcello Mastroianni należeli do ulubionych aktorów reżysera, któremu to zawdzięczają najlepsze role w swoich karierach.

La Strada Film, który rozsławił na świecie nazwisko włoskiego reżysera. Nagrodzona Oscarem, zrealizowana skromnymi środkami historia o samotności, wyobcowaniu i potrzebie zrozumienia drugiego człowieka ujmuje szczerością i wzrusza widzów po dziś dzień. Trochę upośledzona, niezbyt urodziwa wiejska dziewczyna zostaje sprzedana przez matkę wędrownemu siłaczowi Zampano. Choć mężczyzna źle ją traktuje i nie okazuje jej szacunku, Gelsomina wiernie towarzyszy mu w podróży i asystuje w przedstawieniach. Status jednego z najlepszych filmów mistrza oraz najwybitniejszych dokonań w kinematografii światowej La Strada zawdzięcza prostemu, wcale nieodkrywczemu przesłaniu, o którym jednak tak łatwo zapomnieć w codziennym pędzie życia: że każda rzecz ma swoje przeznaczenie. "Nie wiem, jaki jest pożytek z tego kamienia, ale na pewno pełni tu jakąś rolę. Inaczej nic nie miałoby sensu", przekonuje bohaterkę linoskoczek Szalony. Te słowa oraz smutna, przejmująca melodia wygrywana przez dziewczynę na trąbce (tzw. motyw Gelsominy) zapadają w pamięć widza równie mocno, co świetne aktorskie kreacje: Giuletty Masiny - muzy i jednocześnie żony reżysera, oraz Anthony'ego Quinna w roli brutalnego Zampano. La Strada rozpoczęła także wieloletnią współpracę Felliniego z kompozytorem Nino Rotą, autorem muzyki do jego szesnastu filmów.

Lekcja 4: Forman

HAIR | Hair,
reż. Milos Forman, USA 1979, 121'

Miloš Forman - czeski reżyser, od lat siedemdziesiątych tworzący w Stanach Zjednoczonych. Jeden z twórców tzw. czeskiej Nowej Fali (Czeskiej Szkoły). Jego filmy z tego okresu wyróżniały się wnikliwością obserwacji codziennego życia i, nierzadko gorzkim, groteskowym poczuciem humoru. Fabularna narracja i dokumentalne metody rejestracji (naturalne wnętrza, amatorzy, brak charakteryzacji) w połączeniu z uniwersalną wymową filmów stanowiły o oryginalności i nowatorstwie Konkursu (1963), Czarnego Piotrusia (1964), Miłości blondynki (1965) oraz Pali się, moja panno (1967). Tematyka dotycząca wolności i wyobcowania, sytuacji wymagających bądź zmuszających człowieka do noszenia masek czy odgrywania niewygodnych dlań ról, charakteryzuje także hollywodzką twórczość Formana. Amerykańska krytyka i publiczność zachwyciła się Lotem nad kukułczym gniazdem (1975) - adaptacja powieści Kena Keseya została uhonorowana pięcioma nagrodami Amerykańskiej Akademii Filmowej (tzw. Oscarowy Poker). Hair (1979) spotkał się z mniej entuzjastycznym przyjęciem - hipisowski musical uważano za spóźniony wobec przebrzmiałych już czasów kontrkultury. Kolejne, biograficzne filmy Formana w odważny, niejednoznaczny sposób prezentujące sylwetki: kompozytora W. A. Mozarta (Amadeusz, 1984), wydawcy pierwszego na amerykańskim rynku czasopisma pornograficznego (Skandalista Larry Flint, 1996) oraz komika estradowego Andy'ego Kauffmana (Człowiek z księżyca, 1999), opowiadają o konfrontacji jednostki z otoczeniem, walce o wierność swoim przekonaniom i próbach niepoddawania się wymaganiom społecznym.

Choć przeniesienie na ekran broadwayowskiego musicalu HAIR było marzeniem Formana, odkąd przybył on do Stanów w 1968 roku, przeciągające się trudności ze zdobyciem praw autorskich sprawiły, że udało się to dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych, kiedy głośne echa kontrkultury hipisowskiej zdążyły osłabnąć, a jej hasła - stracić na swej atrakcyjności. Nie straciły jednak na aktualności, gdyż sprzeciw wobec przemocy oraz pragnienie wolności (rozumianej szerzej aniżeli tylko prawo do wolnej miłości) tkwią w człowieku niezależnie od nastrojów czy idei danej epoki. Zrealizowany z niezwykłym wyczuciem i sprawnością reżyserską film Formana nie spodobał się twórcom scenicznej wersji musicalu. Zarzuty Jamesa Rado i Gerome'a Radniego dotyczyły głównie daleko idących zmian fabularnych. Nie miały jednak one wpływu na ogólną wymowę dzieła, które - tak w wersji hollywoodzkiej, jak i broadwayowskiej - przekonuje, iż każda wojna niesie za sobą śmierć niewinnych ludzi.

Lekcja 5: Kieślowski

TRZY KOLORY: BIAŁY | Trois couleurs. Blanc,
reż. Krzysztof Kieślowski, Polska/Francja/Szwajcaria 1993, 88'

Krzysztof Kieślowski - reżyser i scenarzysta, obok Romana Polańskiego i Andrzeja Wajdy najbardziej rozpoznawany polski twórca filmowy na świecie. Jego filmy wyróżniają się nie tylko wysokimi walorami artystycznymi, ale stanowią również punkty wyjściowe do dyskusji filozoficznych o naturze ludzkiej, relacjach interpersonalnych we współczesnym świecie, moralności, kwestiach metafizycznych. Ceniony oraz wielokrotnie nagradzany za swe dokonania dokumentalne (Urząd, 1966, Z miasta Łodzi, 1969, Z punktu widzenia nocnego portiera, 1977) oraz fabularne. Należał do twórców tzw. Kina Moralnego Niepokoju, którzy na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych podejmowali w swoich filmach temat funkcjonowania jednostki w rzeczywistości epoki komunizmu oraz aktualne problemy społeczne. Do najwybitniejszych dokonań tego nurtu należy Amator (1979) Kieślowskiego: film o odkrywaniu w sobie artysty i budzeniu się świadomości bohatera (Jerzy Stuhr), który zaczyna dostrzegać dwuznaczność otaczającego go świata. Przypadek (1981) zawierał w sobie większą dozę kreacji, co zapowiadało przyszłe wybory artystyczne reżysera. Filmem Bez końca (1984) rozpoczął stałą współpracę ze scenarzystą Krzysztofem Piesiewiczem oraz kompozytorem Zbigniewem Preisnerem. Telewizyjny cykl dziesięciu filmów Dekalog (1988-89), w luźny, niemoralizotorski sposób oparty na przykazaniach biblijnych, odniósł sukces w kraju i zagranicą, co otworzyło Kieślowskiemu drzwi do międzynarodowych produkcji. Podwójne życie Weroniki (1991) oraz trylogia Trzy kolory (1993/1994) rozsławiły na świecie nazwisko polskiego twórcy. Zachwyceni krytycy nadali mu miano "następcy Ingmara Bergmana". Twórczość zmarłego w 1996 roku Kieślowskiego w dalszym ciągu inspiruje kolejnych filmowców; na podstawie scenariuszy napisanych przezeń we współpracy z Piesiewiczem Jerzy Stuhr nakręcił Duże zwierzę (2000), Tom Tykwer Niebo (2002), a Denis Tanović Piekło (2005).

Środkowa część trylogii, której podtytuły odpowiadają barwom flagi francuskiej. Każdy kolor - a wraz z nim tematyka filmu - koresponduje ze składową hasła "wolność, równość, braterstwo". Biały, nagrodzony Złotym Lwem w Wenecji, opowiada o niepozornym fryzjerze Karolu (Zbigniew Zamachowski), zakochanym w swej atrakcyjnej francuskiej żonie Dominique (Julie Delpy). Kobieta, nie mogąc dłużej znieść niemożności wypełnienia przez Karola obowiązków małżeńskich, rozwodzi się z nim, pozbawiając go środków do życia, mieszkania oraz samochodu. Porzuconemu na paryskim bruku Karolowi pomoc w przedostaniu się do ojczyzny proponuje przypadkowo spotkany rodak Mikołaj (Janusz Gajos). Po powrocie do kraju Karol ze skromnego fryzjera staje się energicznym przedsiębiorcą. Nie zapomina jednak o swojej byłej żonie… Czy teraz, dzięki posiadanych pieniądzom, stanie się w jej oczach równym, godnym jej zainteresowania człowiekiem?